In ieder van ons schuilt een visionair

Ontwikkel je toekomstgeheugen!

Ik stel me geregeld de vraag in hoeverre organisaties genoeg bezig zijn met de toekomst. Het antwoord op die vraag is in Vlaanderen ontluisterend. Veel kmo’s maar ook grotere bedrijven leiden aan een 'waan van de dag syndroom' dat hen tegenhoudt om met de toekomst bezig te zijn. Vele bedrijfsleiders opereren met denkbeelden uit het verleden, die ze dan gemakshalve projecteren op de toekomst, zonder rekening te houden met de snelheid en impact van verandering op hun organisatie.

Vanuit mijn praktijkervaring geef ik geregeld keynotes over de toekomst en hoe je die als bedrijf kunt voorbereiden. Wij leven immers in een zeer onzekere, snel veranderende en uiterst volatiele wereld, waarin wat vandaag geldt, morgen plots op de helling staat. De trendontwikkelingen van vandaag en de snelheid van innovatie die daarmee gepaard gaat, leiden tot een overvloed aan nieuwe producten, diensten en ervaringen. Leuk voor de burger en consument, stressy voor de ondernemers van vandaag.

Het is een conditio sine qua non dat je als bedrijf de toekomst nu moet voorbereiden en blijvend moet innoveren. Wil je een succesvol product, dienst of merk introduceren, dan heeft dit in grote mate te maken met de versnellingsgraad van je trendimplementatie, het constant innoveren en de universele zoektocht naar klanten, die in jouw organisatie geloven en gretig jouw producten of diensten afnemen. Diegene die dat succesvol doen, zijn de grote merken van vandaag, waar wij verslingerd aan geraakt zijn en die we omarmen. We gaan ze zelfs als fans, neen sterker nog …. als ambassadeurs actief promoten. De ondernemers, die aan de basis liggen van de uitbouw van deze organisaties zijn visionair en uiterst toekomstgericht.

Visionairschap

We moeten ons de vraag stellen of iedereen visionair kan zijn of worden. Dit is iemand met een plan en een gezonde ambitie maar vooral met visie. Een visionair heeft een bepaalde uitstraling, draagt deze uit en communiceert daarover om mensen achter zich te scharen. Visionairs zijn alleen met de toekomst bezig. Een visionair begrijpt en analyseert de huidige realiteit en heeft een breed spectrum en interessebeeld. Hij of zij ziet de onderlinge verbanden en zal daarnaar handelen. Een visionair is niet met het verleden bezig, maar kent zijn geschiedenis wel. De actuele en dagelijkse bedrijfsvoering wordt door een visionair gedelegeerd of laat hij over aan experten, die daarin beter zijn. Een visionair is bezig met de toekomst van zijn bedrijf en laat zich inspireren door maatschappelijke en consumentrends, door toekomstdenken en een lange termijnvisie. De visionair denkt niet lineair, maar systemisch.

Er zijn slechts weinig mensen, die door geboorte en DNA overdracht het gen van de visionair meekrijgen. Maar je kan dus wel visionair worden en dit 'visionairschap' aanleren en trainen. Strategisch vooruitkijken en toekomstdenken helpen je daarin.

Binnen strategisch vooruitkijken en toekomstdenken zijn er heel wat methodologieën en technieken, die je kan leren om een strategische toekomstvisie te ontwikkelen. Maar voor je met deze methodes en technieken aan de slag gaat, moet je eerst een mindsetshift maken. De switch in je denken ontstaat wanneer je een toekomstgeheugen hebt weten te ontwikkelen.

Back to the Future

Een simpele oefening is de Back to the Future oefening. De oefening bestaat uit twee luiken. Binnen het eerste luik van de oefening ga je voor jezelf een markant feit uit je persoonlijke verleden voor de geest halen. Meestal is dat iets zeer persoonlijks en kan je je die dag nog perfect voor de geest halen. Deze dag was zeer persoonlijk en heeft ons geraakt als mens. Het kan bv. gaan om je huwelijbaksdatum, de dag van de geboorte van één van je kinderen, de dag dat je begon op je eerste baan of de dag waarop je een zeer inspirerende ingeving kreeg, die misschien aan de basis ligt van je huidige bedrijfsactiviteiten. Deze dag kan je precies op een tijdsas plaatsen.

Je gaat dan vanuit die dag in het verleden beschrijven wat er ten opzichte van vandaag is veranderd. Je start eerst met je privé leven. Wat is er voor jou als mens veranderd? Vervolgens maak je de scoop breder: Wat veranderde er in jouw werksituatie en binnen jouw sector? Tenslotte trek je het gezichtsveld volledig open en beschrijf je hoe de maatschappij is veranderd. Doe dit zo ruim mogelijk! Beschrijf de DESTEP Factoren! Wat veranderde er op het vlak van demografie, economie, socio-cultureel, technologie, ecologie en politiek-institutioneel? Als je dit zo breed en ruim mogelijk gaat beschrijven, heb je een historisch beeld gecreëerd van verandering. Vraag ook eens aan je partner of collega om diezelfde oefening te maken. Bediscussieer wat je hebt neergeschreven, vergelijk en vul eventueel je verhaal verder aan!

Het tweede luik van de oefening wordt pas leuk want hier creeëren we het toekomstgeheugen. Stel nu dat jouw persoonlijk en markant feit ruim 8 jaar geleden plaatsvond, gebruik dan dezelfde tijdspanne voor je toekomstverhaal. Dus je gaat voor jezelf uitmaken waar je over 8 jaar zou kunnen staan. Beschrijf wat er voor jou persoonlijk op 8 jaar tijd zou kunnen gebeuren! In een tweede fase ga je voor dezelfde tijdspanne een toekomstbeeld schetsen van jouw bedrijf en de sector waarin je opereert. Tenslotte ga je ook de DESTEP factoren beschrijven vanuit datzelfde toekomstperspectief met als cruciale vraagstelling: Hoe gaat alles evolueren en veranderen? Laat je inspireren door boeken, artikels, het internet maar wees zelf ook creatief en wees niet te geremd in je gedachten!

Ook hier vraag je aan je partner, een collega of een vriend om ook dit gedeelte van de oefening te maken. En laat ook hier ruimte voor discussie en vul waar nodig aan. Ga hier zeker ook de impact van de DESTEP veraderingsfactoren op jouw bedrijf of sector injecteren, dan krijg je een nog rijker en gevarieerder toekomstbeeld.

Tijdsframe oprekken

Maak deze oefening ook een tweede keer waarin je de tijdsframe verder oprekt in de toekomst. Laat ook wat ruimte tussen de momenten waarop je de oefening maakt. De ontwikkeling van toekomstgeheugen is een proces dat ook de tijd moet krijgen om te rijpen en waarvan de resultaten steeds beter worden. Dus niets overhaasten, maar wel de resultaten van je oefening laten bezinken en ruimte geven voor verfijning.

Deze oefening is een goede basis om de mindsetshift te realiseren en je klaar te maken om met de methodes en technieken van strategisch vooruitkijken en toekomstdenken aan de slag te gaan. Van hieruit kunnen we dan naar methodes en technieken kijken en zoals eerder in dit artikel vermeld, zijn dat er heel wat. In een volgende vervolgblog ga ik wat dieper in, op een aantal verschillende methodes en technieken van toekomstdenken. Ik beschrijf de verschillen en leg uit dat niet alle methodes toepasbaar hoeven te zijn op jouw organisatie en dat jij dus bepaalde keuzes kunt maken.