In 2012 waren er in België 542 bedrijfsbranden en dat aantal is sindsdien nog vermeerderd. Eén op de zes bedrijven is niet in orde met de wetgeving brandveiligheid. Vaak kijkt men in eerste instantie naar de arbeidsplaats. Zijn er voldoende brandblussers, blijven de branddeuren dicht, zijn de rookmelders gecontroleerd? “Maar daarmee kan je nooit alle brandrisico’s identificeren”, zegt Marc Aspeslagh, zaakvoerder van Aspe Consulting en expert in brandveiligheid. “De mens is de onvoorspelbare risicofactor bij brandpreventie. En die zien we nog te vaak over het hoofd.”
Bedrijfsblind
In het ‘KB Brand’ is menselijk gedrag dan ook de rode draad. Maar hoe houden we daar rekening mee in onze risicoanalyse? Zo’n inschatting van mogelijke risico’s en maatregelen moet namelijk onafhankelijk, objectief en kritisch zijn. “In de realiteit zijn we vaak nonchalant en bedrijfsblind”, zegt Marc Aspeslagh. “We proberen een positief plaatje te schetsen over ons eigen bedrijf. ‘Kijk maar hoeveel brandblussers hier hangen!’ We minimaliseren de voorspelbare gevolgen. Terwijl we meer moeten kijken naar menselijk gedrag als eventuele brandoorzaak.” Met de ‘Six Steps Assessment Method’ breng je gemakkelijker die onvoorspelbare risicofactor in kaart.
“We minimaliseren vaak mogelijke brandrisico’s”
De ‘Six Steps Assessment Method’
De ‘Six Step Assessment Method’ is een model voor risicoanalyses in zes stappen: identificeren, inschatten, toepassen, evalueren, controleren en opvolgen. Wij zetten de zes stappen met voorbeelden hieronder op een rijtje.
1. Identificeren
Bij deze eerste stap zit vaak al het probleem. We kijken wel maar zien niet alle risico’s. Aspeslagh geeft het voorbeeld van noodtrappen met metalen roosters. “Die zijn ongeschikt voor mensen met naaldhakken of hoogtevrees. Die factoren kunnen een veilige evacuatie belemmeren.”
2. Inschatten
Menselijk gedrag is vaak onvoorspelbaar en dus moeilijk in te schatten. Maar je mag ervanuit gaan dat mensen nonchalant zullen zijn, zegt Aspeslagh. “Hoe vaak zie ik niet dat zelfsluitende branddeuren worden geblokkeerd om ze open te houden”, zegt hij. “We gebruiken cijfers en ingewikkelde analyses maar vergeten die menselijke factor.” Daarbij volstaat het niet dat de gebouwen en uitrusting in orde zijn. De verantwoordelijkheid ligt bij iedereen in het bedrijf: hoe vermijd ik zo’n situaties? Hoe pas ik mijn eigen gedrag aan en herken ik foutief gedrag van anderen?
3. Toepassen
Met een thermografische camera kan je bijvoorbeeld heel wat reële risico’s zichtbaar maken. Op thermografische beelden van een zekeringkast zie je meteen waar foute aansluitingen hogere temperaturen veroorzaken. Doe meteen onderzoek en repareer waar nodig!
4. Evalueren
Veel brandrisico’s bestaan enkel door een gebrek aan onderhoud. Geen tijd om het gat in het plafond te maken? Bij een beginnende brand zullen de sprinklers daardoor niet werken omdat de hitte door het gat in het plafond ontsnapt. Ze zullen pas beginnen sproeien wanneer het te laat is. “Gebrek aan onderhoud van plafonds is dagelijkse kost”, zegt Aspeslagh. “We hebben te weinig aandacht voor die kleine details.”
5. Controleren
Controleer of zowel de actieve als passieve brandbeschermingsmiddelen beschikbaar en onderhouden zijn. “Meestal heeft men meer aandacht voor de brandbestrijdingsmiddelen dan voor de eigenlijke preventie”, legt Marc Aspeslagh uit. Hij raadt ook aan om verantwoordelijken genoeg te laten oefenen in de praktijk. “Mensen die maar één keer in de vier jaar echt met die brandblussers kunnen omgaan, zullen sneller fouten maken en zich onzeker voelen als het er echt op aan komt.”
6. Opvolgen
De brandweer is geen alibi meer. Het vroegere artikel 52 van de ‘KB Brand’ is opgeheven. Dat artikel verplichtte om de bevoegde brandweer te raadplegen over de nodige maatregelen. Volgens het KB van 2014 moet de zonale brandweer nu enkel nog ‘sensibiliseren, advies verlenen en controleren’. Het is dus aan het bedrijf zelf om de KB Brand te volgen en aan de preventieadviseur om de risico’s in te schatten en de gepaste maatregelen te voorzien. De brandweer kent immers zelf niet alle finesses en activiteiten van het bedrijf.
Zin in meer?
Nood aan de wetgeving rond brandpreventie naar de praktijk van uw bedrijf te vertalen? Volg de opleiding ‘Brandpreventie op de arbeidsplaatsen’ van Kluwer Opleidingen’! Of heeft dit artikel u geprikkeld om zelf een risicoanalyse te leren uitvoeren? Dan is onze opleiding ‘De risico-analyse brand: workshop’ iets voor u! Met de webinar ‘Kleine blusmiddelen als element van collectieve beschermingsmiddelen (CBM’s)‘ kunt u bijleren waar en wanneer u maar wilt.
