Brexit: nieuwe grens met grote gevolgen

Welke gevolgen zal de Brexit hebben op onze zakenrelaties met het Verenigd Koninkrijk? Douanespecialist Kerstien Celis bereidt zich alvast voor op een worst case-scenario. “Er komt gewoon een nieuwe grens, heel dichtbij. Veel bedrijven beseffen nog niet wat dat precies betekent.”

Extra douaneformaliteiten kosten tijd en geld

“Zoals het er nu naar uitziet, zal het Verenigd Koninkrijk gewoon een ‘derde land’ worden voor Europese bedrijven, net zoals China of de VS”, zegt Celis. “Intracommunautaire levering wordt daardoor export, intracommunautaire verwerving wordt import. Bedrijven die handel drijven met het VK, zullen het effect daarvan onmiddellijk merken: douanecontroles, douaneformaliteiten en douanerechten worden dagelijkse kost. Ze kunnen ook verplicht worden om goederen aan te bieden aan overheidsdiensten. En dan heb ik het nog niet over mogelijke handelsbeperkingen. De financiële impact van de Brexit zal zich meteen laten voelen. In de eerste plaats door de invoerrechten die betaald zullen moeten worden. Daarnaast zullen bedrijven ook kosten maken voor douaneformaliteiten en voor de extra tijd en mensen die nodig zijn om hun import en export in goede banen te leiden. Het just in time-principe bijvoorbeeld komt daardoor onder druk te staan, stelde de autobouwer BMW onlangs nog”.

Om een idee te krijgen van wat er op de bedrijven afkomt, haalt Celis volgende cijfers aan: “De Belgische Algemene Administratie van de Douane en Accijnzen verwacht zo’n 14% meer invoeraangiftes en maar liefst 47% meer uitvoeraangiftes. Vergeet niet dat het Verenigd Koninkrijk de vierde grootste klant is van onze bedrijven.”

Gevolgen voor vervoerders en exportbedrijven

Ook vervoerders krijgen nog een extra kluif aan de Brexit. “In de nasleep van 9/11 moet elke lading die in de Europese Unie binnengebracht wordt, op voorhand aan de douane gemeld worden. Voor containers van overzee is dit bijvoorbeeld 24u vóór lading. Bij goederen komende uit havens aan de Oostzee, Noordzee, Zwarte Zee, Middellandse Zee en havens van Marokko is dit 2u voor aankomst. Binnenkort moet dat dus ook gebeuren voor goederenimport vanuit het VK.” Het nieuwe douanewetboek zegt dat dit mag gebeuren door:

• de persoon die de goederen in het douanegebied van de Unie heeft gebracht
• de persoon in wiens naam en voor wie diegene handelt die de goederen in het douanegebied heeft gebracht
• de persoon die aansprakelijk is voor het vervoer na het binnenbrengen in het douanegebied van de Unie
• iedereen die de goederen onmiddellijk onder de douaneregeling plaatst
• de houder van de vergunning voor het beheer van een opslagruimte

Vaak is het een douane-agentuur die het dan uiteindelijk doet, maar de vervoerder moet zich hiervan op de hoogte stellen. Het is logisch dat de douane de vervoerder hierover aanspreekt, zij zijn het immers die de goederen in de Unie binnenbrengen.

Ook bedrijven die exporteren naar andere landen dan het VK moeten waakzaam zijn volgens Celis. “Dankzij handelsverdragen betalen bedrijven in landen als Marokko of Zuid-Afrika nu verlaagde of geen douanerechten op goederen met aangetoonde Europese oorsprong (EUR.1-certificaat). Maar wat als een aantal componenten van een machine uit het VK afkomstig zijn? Het afleveren van een EUR.1-certificaat voor die goederen wordt dan een pak minder evident en daardoor dreigen handelsrelaties in Marokko of Zuid-Afrika plots meer te moeten betalen voor goederen die ze uit de Europese Unie invoeren. De regels hierover zijn complex en verschillen van product tot product. Exportbedrijven doen er dan ook goed aan om dit nu al opnieuw te onderzoeken.”

Het is belangrijk om als bedrijf goed op de hoogte te zijn van de douaneproblematiek, ook al besteed je de in- en uitvoer uit aan een douane-agentuur

Wakker blijven!

“Afgaand op de huidige exportcijfers komen vooral de sectoren van het transportmateriaal en de chemie in het vizier, maar het blijft afwachten welke invoerrechten het VK voor elke sector afzonderlijk zal vastleggen in zijn douanewetgeving.”

Normaal gezien zou de Brexit rond zijn op 29 maart 2019, maar de politiek heeft zichzelf uitstel gekocht en daar bestaat veel onduidelijkheid rond. “Om iedereen wat gerust te stellen, wordt de impact van de Brexit geminimaliseerd en worden de bedrijven gesust met het argument dat veel formaliteiten geautomatiseerd zullen verlopen”, vindt Celis. “Op termijn zal dat ook zo gebeuren, maar het is wel belangrijk dat je als bedrijf goed weet wat er achter die geautomatiseerde procedures schuilgaat. We mogen onszelf ook niets wijsmaken: zelfs als er handelsverdragen komen met het VK, dan zullen die waarschijnlijk vooral een gunstige impact hebben op de invoerrechten. Maar douaneformaliteiten zullen we niet kunnen ontlopen, want uiteindelijk is en blijft het VK na de Brexit een ‘derde land’.”

To do’s

Veel bedrijven zullen hun import en export uitbesteden aan een douane-agentuur. “Maar het is belangrijk dat ze ook zelf goed op de hoogte zijn”, vindt Celis. “Grote bedrijven brengen nu al de impact van de verschillende mogelijke scenario’s in kaart. Kleine en middelgrote bedrijven met zakenrelaties met het VK zullen door de Brexit misschien voor het eerst écht gaan in- en uitvoeren. Zij krijgen best zo snel mogelijk de basisprincipes onder de knie. Misschien kunnen zij met bepaalde vergunningen wel fiscale voordelen genieten? Dat pluis je als bedrijf beter goed uit. Veel bedrijven laten op dat vlak sowieso wel wat centen liggen trouwens, ook los van de Brexit.”

Pessimisme

Houdt de Brexit ook kansen in? “Ongetwijfeld zullen er ook winnaars uit de bus komen, door verschuivingen in de productie bijvoorbeeld. Maar op het vlak van douane ben ik eerder pessimistisch. Ik zie vooral een nieuwe grens ontstaan, en die is voor onze bedrijven wel bijzonder dichtbij.”

Kerstien Celis bouwde een uitgebreide knowhow op inzake supply chain management. De laatste vijftien jaren focuste ze vooral op de douane- en accijnzenproblematiek. Ze is lector Douane aan de Hogeschool Gent en aan de Odisee Hogeschool.