U kent het. Een gewone weekdag. Redelijk wat verkeer, maar nog net niet te druk op de autosnelweg. Het radionieuws staat op. Nog even een trage voorligger voorbijsteken. Tot plots in uw verre ooghoek een andere weggebruiker gevaarlijk dichtbij blijkt te zijn.
Dat is schrikken en bijsturen geblazen. De dode hoek: alom aanwezig, gevaarlijk en soms zelfs fataal.
De arbeidsmarkt heeft helaas ook haar dode hoek. Het is de plek waar veel 50-plussers zich bevinden. Ze vallen buiten het gezichtsveld van wie in volle vaart de snelweg van de arbeidsmarkt berijdt. De werkzaamheidsgraad van 55-plussers in Vlaanderen (37 %) is een van de allerlaagste van Europa. Nochtans heeft de arbeidsmarkt ondanks de economische crisis elk talent nodig, dus ook het ‘zilveren talent’ van oudere werknemers. De War for Talent woedt vandaag al in alle hevigheid. Oog in oog met de vergrijzing zal de strijd de komende jaren nog verscherpen.
Toch kunnen we de dode hoek op de arbeidsmarkt voorkomen. Er is zelfs niet veel voor nodig: alerte chauffeurs en een dodehoekspiegel. Leeftijdsbewust personeelsbeleid is de dodehoekspiegel die de arbeidsmarkt nodig heeft. Dit personeelsbeleid richt zich niet zuiver op leeftijd –en dus ook niet uitsluitend op oudere werknemers- maar gaat over de levensfase waarin elke medewerker zich bevindt. De combinatie van arbeid en zorg is daarbij een belangrijk thema, maar het gaat ook om het creëren van meer gepersonaliseerde arbeidsomstandigheden, voldoende uitdaging, opleidingsmogelijkheden, coaching, taakaanpassing, werkpostaanpassing, de mogelijkheid om te heroriënteren, etc. Met meer mensen langer werken, lukt alleen als we ook anders werken door een kwaliteitsvolle loopbaan uit te bouwen. Vooral oudere werknemers ondervinden vandaag hoe moeilijk het is om een lange, kwaliteitsvolle rit uit te rijden.
Alerte chauffeurs hebben eigenlijk geen uitgebreid instrumentarium nodig. Zo is leeftijdsbewust personeelsbeleid vooral een kwestie van bewust zijn, kansen en bedreigingen zien en vervolgens overgaan tot de actie. De dodehoekspiegel haalt clichés over oudere werknemers onderuit en geeft een meer genuanceerde kijk. Hij laat met andere woorden toe om ‘zilveren talent’ op te sporen en te waarderen. We mogen er niet van uit gaan dat 50-plussers niet meer mee willen. We moeten daarentegen meer kijken naar hun troeven: ze hebben kennis en ervaring, weten wat werken is, hebben een verantwoordelijkheidsgevoel, loyauteit, etc.
Maar er ligt ook verantwoordelijkheid bij wie zich in de dode hoek bevindt. Het kan een plek zijn die veilig lijkt, buiten het vizier van zware weggebruikers. Maar wie zich in de dode hoek bevindt, moet die zelf ook tijdig verlaten, voor zijn eigen veiligheid én die van anderen. Daarvoor moet hij of zij gepaste begeleiding krijgen. Er is dus een activerend arbeidsmarktbeleid nodig dat mensen waarderend en overtuigend op de arbeidsmarkt uitnodigt in plaats van hen er vroeg uit weg te jagen.
Leeftijdsbewust personeelsbeleid zorgt er mee voor dat oudere werknemers niet in de dode hoek van de arbeidsmarkt belanden of via een afrit de weg van de arbeidsmarkt vroegtijdig verlaten, maar wel dat iedereen zijn rit kwaliteitsvol, veilig en volledig kan uitrijden.
Meer artikels van Fons Leroy vindt u op www.fonsleroy.blogspot.com.
Studiedag ‘Levensfasebewust personeelsbeleid’
Op 22 november 2011 organiseerde Kluwer Opleidingen de studiedag ‘Levensfasebewust personeelsbeleid’. Verschillende sprekers, waaronder Fons Leroy, deelden er hun expertise en vertelden over de uitdagingen, de resultaten en de praktische aanpak van een levensfasebewust personeelsbeleid.
Op HrWorld leest u een verslag van de studiedag.
Fons Leroy is als gedelegeerd bestuurder van de VDAB een veelgevraagd spreker met een scherpe analyse van de arbeidsmarkt en een uitgesproken visie op de richting die het arbeidsmarktbeleid zou moeten uitgaan. Hij slaagt er vaak in om hr-managers te begeesteren en te engageren om gezamenlijk uitdagingen aan te gaan.
