Niet elke vraag om opleiding is een leervraagstuk. Efficiënt leren begint steeds met een correcte analyse van de leervraag. Dat is niet altijd makkelijk. Sommige leervragen zijn erg goed vermomd.
“Het zoeken naar en vinden van de juiste leervraag heeft veel te maken met het begrijpen van de context waarin een probleem zich stelt. Daarna kan je de vraag stellen of een opleidings- of ontwikkelingsinitiatief wel het correcte antwoord is”, legt Jan Laurijssen uit.
Niet elke vraag naar opleiding moet ook direct opgelost worden met een opleiding. Zeker als de echte leervraag nog onvoldoende geïdentificeerd is, is opleiding niet altijd efficiënt.
“Maar ook het omgekeerde doet zich voor”, aldus Jan Laurijssen. “Wie zich de moeite troost om een leervraag goed te analyseren, zal merken dat opleidingen ruim ingezet kunnen worden. Zelfs om businessproblemen op te lossen die in eerste instantie niet om een opleidingsprogramma lijken te vragen.”
Herken een ‘vermomde’ leervraag
Als dat het geval is, spreken we van een ‘vermomde’ leervraag. Ook klachten op de werkvloer die nooit tot bij de opleidingsverantwoordelijke geraken, vallen onder die noemer. “Vaak wordt er zelfs niet aan gedacht om iets op te lossen met een opleiding, terwijl dat wel perfect doenbaar is, op voorwaarde dat je de juiste analyse maakt”, legt Jan Laurijssen uit.
Klassieke businessvragen krijgen nog te vaak een standaard businessantwoord. Een voorbeeld: een afdeling vraagt zich af hoe ze kan bijdragen aan de rentabiliteit van de onderneming. “De eerste reflex is om zoiets in een businessplan te gieten. Maar ook leren kan een belangrijke rol spelen: er voor zorgen dat deze afdeling meer en beter kan leren, dat ze sneller op ontwikkelingen kan inspelen en innoveren”, aldus Jan Laurijssen.
Spreek de business-taal
Een opleidingsverantwoordelijke die leervragen wil herkennen als ze zich aandienen, doet er goed aan de taal van de business te spreken. “Je moet begrijpen wat de andere zegt en waar hij naartoe wil voor je uit zijn verhaal de juiste leervragen kan distilleren. Training & development managers moeten meer naar de business toegaan en concrete vragen durven stellen: waar zijn jullie mee bezig, hoe verdient ons bedrijf zijn geld? Wie strategisch wil meepraten, moet weten waar een organisatie mee bezig is én op welke manier de mensen die er werken daartoe bijdragen.”
Jan Laurijssen vergelijkt het met een patiënt die naar de arts gaat. “Ook een arts gaat met je in gesprek voor hij medicatie voorschrijft. En als hij heel veel vragen stelt, is dat enkel maar om tot de beste oplossing te komen. Ook een leervraag kan je pas goed detecteren als je een situatie ten volle begrijpt.
Standaard werkt niet altijd
Een goede analyse van de leervraag betekent volgens Jan Laurijssen vaak het verschil tussen wel en geen effect hebben. “Ik verwijs opnieuw naar de dokter. Als die je een standaardmedicijn voorschrijft dat door de band wel werkt, zal je misschien genezen. Maar misschien ben je na een week nog steeds ziek. Met opleidingen is het net zo. Standaardoplossingen werken niet altijd. En dan moet je toch opnieuw onderzoeken wat er nodig is om leerinspanningen te laten renderen.”
Het analyseren van een leervraag hoef je niet alleen te doen. Steeds vaker worden er verschillende stakeholders samengebracht in workshops. Mensen met verschillende functies en verschillende rollen spitten dan samen een probleem uit. “Vaak heb je gewoonweg die verschillende mensen nodig om alle kritische succesfactoren in kaart te brengen en om tot een resultaat te komen dat werkt”, besluit Jan Laurijssen.
Jan Laurijssen is learning solutions manager bij Kluwer Opleidingen.
