Maandag 2 juni en het congres geraakt stilaan op kruissnelheid. Wie nu nog niet in San Diego is geraakt, zal er wel nooit geraken. Mijn bagage is ondertussen terecht zodat mijn ochtend niet meer stuk kan. Die ochtend start om 8u met een ‘general session’.
In een zaal, twee voetbalvelden groot, afgeladen vol en met een podiumopstelling die het midden houdt tussen een musicalvertoning en een popconcert, worden we verwelkomd door astd-president en ceo Tony Bingham. Best ‘a good looking guy’ die ons attent maakt op het gegeven dat wij – professionals, actief in ‘leren’ en ‘ontwikkeling’ – leven in een tijdperk van hoogconjunctuur. Mensen vormen meer dan ooit een competitief voordeel voor bedrijven. Talentmanagement in de betekenis van talenten aantrekken, ontwikkelen, engageren en binden aan de organisatie is heden een ’top kwestie’. Over Bingham vertel ik jullie later meer maar iedereen is deze ochtend natuurlijk gekomen om Malcolm Gladwell te aanhoren. Gladwell is een van de hipste schrijvers van het moment. Deze Canadees woont in New York waar hij schrijft voor de ‘New Yorker’. Gladwell is ondermeer auteur van ‘Blink’, een internationale bestseller die handelt over hoe beslissingen in het onderbewuste worden genomen. Blinkbeslissingen gebeuren in een splitseconde en hebben een grote kracht.
Een voorbeeld verhaalt over een grote militaire oefening waarbij experts van het Pentagon hun nieuw informatiesysteem willen uittesten. Ze nemen het daarbij op tegen een stel oude rotten uit Vietnam die in de oefening de ’terroristenrol’ krijgen aangemeten. Met hun informatieachterstand hebben de terroristen normaliter geen schijn van kans om de oefening te winnen. De terroristen halen het echter met glans van de experten van het Pentagon omdat het Pentagon zoveel informatie ter beschikking heeft dat hun beslissingen niet meer helder kunnen worden gemaakt. Thin-slicing is de kern van de theorie van Gladwell. Thin-slicing is het reduceren van informatie op basis waarvan een beslissing wordt genomen. Je hakt de informatie in ’thin slices’ (dunne plakjes) en je neemt precies dat plakje dat nodig is om je beslissing op te baseren. Mensen zijn erg goed in thin-slicing, maar de overvloed aan informatie die we vaak tot onze beschikking hebben zorgt er paradoxaal genoeg voor dat onze beslissingen slechter worden. Moraal van het verhaal. We moeten ons bewust worden van de kracht van blinkbeslissingen. We moeten beseffen dat we, meer dan we willen toegeven, overgeleverd zijn aan ons onderbewustzijn. Tegelijk moeten we dit proberen te begrijpen en te beïnvloeden om onze beslissingen beter te maken.
Maar vandaag is Malcolm Gladwell niet gekomen om ons te onderhouden over blinkbeslissingen. Hij wil het vooral hebben over zijn nieuw boek dat in het najaar uitkomt en dat als titel meekrijgt: ‘Hoe kan je succesvol worden’? De titel alleen al kondigt een nieuwe bestseller aan want wie wil nu niet succesvol worden. Maar Malcolm heeft best interessante dingen te vertellen. Hij onderhoudt ons over twee soorten van creatieve mensen. Aan de ene kant heb je de conceptuele vernieuwers; talentvolle mensen die er vaak al staan op jonge leeftijd. Ze vertonen briljante invallen en zorgen voor een plotse doorbraak of ommekeer in hun domein. Picasso en Herman Melville (auteur van Moby Dick) zijn exponenten van dit type van creatieveling.
Aan de andere kant heb je de laatbloeiers, de creatieve talenten die via volharding en hard werken en via het opdoen van veel ervaring (waaronder ook een pak mislukkingen) met ’trial and error’ uiteindelijk doorbreken en een meester worden in hun vakgebied. Cézanne en Marc Twain zijn voorbeelden van deze lichting.
Creativiteit en vernieuwing komen dus in verschillende smaken en kunnen verschillende vormen aannemen (via ‘geduldige opbouw, ervaring en zoeken naar’ of via ‘jeugdige plotse doorbraak’). Misschien leert dit alles ons iets over hoe we, in het kader van talentmanagement, het beste moeten halen uit mensen. Talent komt niet zomaar plotsklaps, uitzonderlijk soms ook wel. Meestal heeft talent veel tijd nodig om matuur te worden. In het bedrijfsleven zijn we vooral graag en te veel op zoek naar de jonge Picasso’s. Heel ons selectiegebeuren is daar op afgestemd. Als we iemand willen kiezen voor onze organisatie, gaan we voor een ‘break down’-talent, liever dan voor een langzame bloeier. Malcolm oordeelt dat we daarin fout zitten. Talent is niet iets wat je ontdekt als je maar lang en goed genoeg kijkt. Hij geeft voorbeelden van hoe het scoutinggebeuren in de sport vaak totaal fout zit (men is op zoek naar de Picasso’s). Talent is meestal als een zaadje dat je moet verzorgen om tot bloei te laten komen. Daartoe is een aanbod van veel training, coaching en leerervaring vereist. Als je topmensen uit de sport, de kunst en het bedrijfsleven onder de loep neemt, zijn het vooral de Cézanne’s die het gemaakt hebben. De Picasso’s vormen de uitzondering. ‘Bad art’ is essentieel om een goede kunstenaar te worden, net zoals geduld en een goede leeromgeving. We moeten dus erg voorzichtig zijn in het beoordelen van mensen tijdens aanwerving en selectie en ons niet blind staren op topscores van jonge kandidaten. Toegegeven, misschien zit er een Picasso tussen maar misschien zitten er nog meer Cézannes tussen. Zij scoren vaak veel slechter. Je moet bereid zijn om hen te helpen en voor hen geduld op te brengen. Als talentmanagement zo een belangrijk ‘kwestie’ is en we allemaal zo graag talentontwikkelaars willen zijn, moeten we misschien de adviezen van Malcolm Gladwell wat meer ter harte nemen. Misschien moeten we dan ook maar eens mee stoppen met 50+ te dumpen in het bedrijfsleven. Misschien moeten we ook zelf allemaal wat meer leren Cézanne te zijn. Soms ook met veel ’trial’ en veel ‘error’. Zonnige groeten uit San Diego!
Walter Gijs
