Dat Minister van Justitie Koen Geens wil inzetten op bemiddeling, is al een hele tijd bekend. Maar nu heeft hij ook de daad bij het woord gevoegd. De nieuwe wet is er en geeft bemiddeling een belangrijke plaats binnen de Belgische wetgeving.
Tussenpartijdige conflictoplossing eerst
Conflicten via bemiddeling oplossen is niet nieuw. Wat wel nieuw is, is het gegeven dat met de nieuwe wet de rechter aan het begin van een geding partijen kan opleggen om via de piste van bemiddeling tot een minnelijke schikking te komen. “Met deze nieuwe wet beschikt de rechter over de mogelijkheid om zelf geen uitspraak te doen en partijen terug naar de onderhandelingstafel te laten keren”, zegt advocaat Willem Meuwissen. “Hij kan de partijen wijzen op hun verantwoordelijkheid om zelf via collaboratieve onderhandeling of bemiddeling tot een oplossing te komen. Dat is een essentieel verschil met vroeger en maakt dat minnelijke schikkingen van conflicten steeds meer ‘the way to go’ worden. Deze nieuwe wet geeft ook een duidelijk signaal dat een rechterlijke uitspraak pas – nadat alle onderhandelingspogingen zijn uitgeput – aan de orde is. Het is een ‘last resort’ wanneer alle andere mogelijkheden geen oplossing meer kunnen bieden.”
De rechterlijke uitspraak als een last resort is de toekomst
De schoonheid van onderhandelen
Of het een goede zaak is dat de nieuwe wet voluit inzet op de piste van onderhandelen en bemiddelen? “In principe ontlast deze wet de rechters en drukt ze de kosten van het gerechtelijk apparaat. Maar even belangrijk is het duurzaamheidseffect van de onderhandelde oplossingen. Neem het voorbeeld van een aannemer die de verbouwingswerken volgens de eigenaar van een woning niet naar behoren heeft uitgevoerd. In principe kan de rechter het contract laten ontbinden en een schadevergoeding aan de aannemer opleggen. Of hij kan de aannemer opleggen de werken toch uit te voeren zoals beschreven in het contract. Maar veel meer beslissingsruimte heeft de rechter niet. Als partijen zelf onderhandelen, hebben ze veel meer marge waardoor ze tot creatieve oplossingen kunnen komen die ze beide als een win-win ervaren. Daarin ligt net de schoonheid van succesvol onderhandelen.”
Een stap voorwaarts
Willem Meuwissen is al jaren een ‘believer’ in conflictoplossing via onderhandeling of bemiddeling. Dat de rechter voortaan ook alternatieve manieren voor het oplossen van conflicten zal promoten, ziet hij dan ook als een stap in de goede richting. “Natuurlijk zal de toekomst moeten uitwijzen of de wet in de praktijk effectief de gewenste resultaten gaat opleveren. Maar het uitgangspunt zit goed en de tools om heldere inzichten rond de wet te brengen zijn er. Nu is het nog een kwestie van de wet op een correcte manier in de praktijk toe te passen en de wet in de toekomst – waar nodig – bij te schaven. Ik stel vast dat bemiddelings- en onderhandelings-technieken – net zoals andere technieken en technologieën – in deze snel evoluerende wereld niet stilstaan. Het zal aan de wetgever zijn om de wet op tijd en stond aan te passen zodat wet en praktijk op elkaar blijven aansluiten.”
Zin in meer?
Wil je graag meer te weten komen over de nieuwe bemiddelingswetgeving? Op 14 september 2018 wordt een studienamiddag georganiseerd waarin Willem Meuwissen de kernpunten van de nieuwe wet en het boek ‘Bemiddeling: De Praktische Gids’ toelicht.
Willem Meuwissen is advocaat aan de Balie van Antwerpen, erkend bemiddelaar en stichtende vennoot van Agrementor, een advocatenkantoor gespecialiseerd in tussenpartijdige conflictoplossing. Hij is de auteur van het standaardwerk “Bemiddeling: de Praktische Gids, Hij doceert conflictonderhandeling en -bemiddeling aan meerdere Belgische universiteiten. Hij is ook actief als trainer bij de European Mediation Training for Practitioners of Justice, bij bMediation en bij het Instituut voor Gerechtelijke Opleiding.
