Wat doe je als je verhoord wordt? Advocaat François Koning verzamelde alle do’s en don’ts in een handig boek. Zijn uitgangspunt is: “Je moet ervan uitgaan dat je in gevaar bent als je naar je verhoor gaat. Ook al kom je met de beste bedoelingen”.
Een verhoor is niet niks
“Een verhoor is helemaal niet zo simpel. Alles wat je zegt, wordt zwart op wit neergeschreven en is bijna onveranderlijk. Het komt terecht in je dossier, wat voor de rechter ook de eerste indruk van je is” beweert François Koning. Het verhoor valt dus niet te onderschatten, daarom is het boek ‘Ik word verhoord. Wat nu?’ een hulpmiddel bij uitstek.
Welke rechten kan je afdwingen?
“Om te beginnen heb je het recht te vragen dat alle vragen en antwoorden exact worden neergeschreven zoals jij ze zegt. Het komt namelijk wel eens voor dat jouw antwoorden kriskras door elkaar worden genoteerd waardoor het chronologie mist, wat voor misverstanden kan zorgen. Zo’n rechten afdwingen vraagt wel wat lef, maar het is cruciaal” verzekert François Koning. “Tijdens een verhoor proberen de speurders je namelijk vaak in een bepaalde richting te duwen. Er zijn ook rechten waar je best voorzichtig mee omspringt, zoals het zwijgrecht. Het geeft de indruk dat je iets te verbergen hebt. Gissingen en veronderstellingen zijn ook af te raden: ofwel geeft het de indruk dat je meer weet dan je toegeeft ofwel dat je de speurders op een dwaalspoor wil zetten”.
Ja of nee
“Geef meer vrij dan een standaard ‘ja’ of ‘nee’. Bij ingewikkelde vragen kan het onduidelijk worden waar je nu juist op antwoordt. Daarnaast geeft het ook de indruk dat je niet wil meewerken” verklaart François Koning. Geef dus aan dat je een vraag te complex vindt of vermeld duidelijk op welk deel van de vraag je antwoordt, dat is de boodschap. “Lees nadien je verklaring ook aandachtig na, want eenmaal het in je dossier zit, is het moeilijk te veranderen”.
Aanwezigheid advocaat
Wanneer een verdachte van zijn vrijheid is beroofd, wat meestal niet het geval is, mag er een advocaat op het verhoor aanwezig zijn. In november 2016 zal dit veranderen: een advocaat mag aanwezig zijn bij elk verhoor van een aangehouden verdachte (maar is geen verplichting). “De richtlijn is dus wel progressiever, maar men is de slachtoffers en de getuigen vergeten, terwijl dat de grootste categorie is” benadrukt François Koning. Daarnaast zou volgens de richtlijn advocaten ook een actievere rol mogen spelen. “Met of zonder advocaat, het blijft belangrijk dat de verhoorde zich voldoende voorbereidt”.
Verhoor filmen het antwoord?
“Het verhoor filmen lijkt voor velen de oplossing, maar dat is ook niet ideaal. Het duurt veel langer voor het gerecht om het allemaal door te nemen” aldus François Koning. “Het kan daarentegen wel gelden als een soort van waarborg. Maar het is duur en soms is het voor de verhoorde ook beter dat men hem net niet ziet”. Verhoren kunnen heel emotioneel of chaotisch verlopen, wat de interpretatie ervan kan belemmeren.
Wat met de potpourriwetten over het strafrecht?
De potpourriwetten houden onder andere in dat men meer onderzoeksmacht wil geven aan het Openbaar Ministerie (OM) en assisen wil vermijden. François Koning wijst erop dat het OM een totaal onafhankelijke partij zou moeten zijn die beschuldigt, maar daarom zijn ze nog niet per se neutraal of rechtvaardig. “Want wat wordt er bijvoorbeeld allemaal besproken tussen de rechter en het OM? Er is geen controle. Het systeem is gewoon te willekeurig en daar moet verandering in komen” betoogt Koning.
De do’s op een rijtje:
- Blijf kalm en beleefd
- Wees aandachtig voor mogelijk suggestieve vragen
- Structureer je antwoord goed
De don’ts op een rijtje:
- Met ‘ja’ en ‘nee’ antwoorden
- Discussiëren ‘in de wandelgangen’ met de ondervrager
- Te snel praten
- Je laten overtuigen door de ondervrager om bepaalde verklaringen af te leggen
- Documenten of persoonlijke notities meenemen
- Grapjes maken
Dit artikel verscheen eerder uitgebreid in De Juristenkrant.
François Koning is docent en auteur bij Wolters Kluwer. Hij geeft het seminar ‘Ik word verhoord. Wat nu?’ bij Kluwer Opleidingen. Hier vindt u meer informatie en kunt u inschrijven voor deze opleiding.
Meer info vindt u ook in het boek “Ik word verhoord. Wat nu? Wat te doen bij een politioneel, gerechtelijk of ander verhoor” van François Koning (Wolters Kluwer, 2015, 125 pagina’s).
Bezoek onze site www.legalworld.be voor de laatste nieuwtjes uit de juridische wereld.
Photo credits: Wouter Van Vaerenbergh
