Intermenselijke aspect is grootste uitdaging bij opvolging binnen familiebedrijven

Een goede structuur, degelijke contracten, een technisch uitgewerkt opvolgingsplan … En toch gaan nog heel wat opvolgingen binnen familiebedrijven fout. De oorzaak ligt vaak bij de intermenselijke dynamiek binnen de familie, en dus moeten adviseurs hun rol herdefiniëren pleit expert Olivier De Keukelaere van advocatenkantoor Cazimir.

 

Waar ligt het probleem precies?

Olivier De Keukelaere: “Momenteel wordt er veel aandacht besteed aan de opvolging van bepaalde functies, schenkingen, uitkopen van familieleden, hoe erfbelasting vermijden, fiscale optimalisatie, … Niet verwonderlijk, want adviseurs – boekhouders, bankiers, advocaten – zijn daarin opgeleid en hebben daarin hun expertise opgebouwd. Maar minstens even belangrijk is het niet-juridische luik en daar wordt nog veel te weinig rond gedaan.”

 

Wat houdt dat niet-juridische luik dan precies in?

“Eigenlijk moet je twee sporen gelijktijdig bewandelen. Zo moet je niet alleen een strategisch plan voor het bedrijf opmaken, maar ook voor de familie. Ook voor hen moet nagedacht worden over de toekomst, want als een familiale bedrijfsopvolging niet lukt dan situeert het probleem zich vaak op intermenselijk vlak.”

 

Je moet niet alleen een strategisch plan voor het bedrijf opmaken, maar ook voor de familie.

 

Hoe pak je dat als adviseur concreet aan?

“In een eerste fase voer ik individuele gesprekken met alle betrokkenen. Wat zijn hun verwachtingen, welke frustraties leven er, wat kan onderling niet uitgesproken worden? Er zijn heel wat dynamieken binnen een familie en het idee van de ouders is niet altijd hetzelfde als dat van de volgende generatie. Soms volstaan een paar kleine aanpassingen, maar je moet als adviseur wel volledig op de hoogte zijn om die te kunnen voorstellen en uitwerken!”

 

Dat staat in schril contrast met hoe er nu gewerkt wordt?

“Ja, helaas. Nu gaat het meestal zo: een klant gaat naar zijn experts om de opvolging van zijn familiebedrijf te bespreken, de documenten worden opgemaakt en pas dan worden ze besproken met de volgende generatie. Nee zeggen of een opmerking maken is dan niet meer eenvoudig. Familiebedrijven kunnen zo uitgroeien tot gouden kooien. Men is wel welstellend, maar niet gelukkig omdat men vindt dat het bedrijf de eigen persoonlijke ontwikkeling in de weg staat of omdat men zich simpelweg niet goed voelt in z’n vel.”

 

Waarom komt die menselijke aanpak dan zo weinig voor?

“Ik hoor vaak de opmerking dat de familie daar niet gemakkelijk over praat. Dat is zo, maar andersom geldt ook dat wij als adviseurs het niet gemakkelijk vinden om erover te beginnen. Daar zijn een aantal redenen voor. In eerste instantie zijn we er niet voor opgeleid en hebben we er geen ervaring mee, dat verhoogt de drempel. Bovendien moeten we open vragen stellen en hebben we geen idee wat het antwoord zal zijn. Sommigen zijn bang zo de doos van Pandora te openen. Anderen zijn dan weer terughoudend omwille van een mogelijk belangenconflict of uit angst om hun klant te verliezen. Toch blijkt duidelijk dat de succesratio vergroot als je je manier van werken aanpast.”

 

Maar is het oplossen van familiale spanningen dan niet heel moeilijk?

“In elke familie zitten bepaalde gevoeligheden en frustraties, zelfs als er geen familiebedrijf te runnen is. Maar die hoeven niet altijd dramatisch of heel moeilijk te zijn. Het voornaamste doel is de werkpunten bloot te leggen. Uiteraard kan je die niet altijd zelf oplossen, maar dan zie ik onze rol een beetje als die van een huisarts. Indien nodig verwijs ik door naar een coach of therapeut. Die mensen zijn experts in hun domein, maar vaak raken ze niet tot bij die familiebedrijven. Toch kan een systeemtherapeut bijvoorbeeld wonderen doen bij niet-verwerkte zaken uit de jeugd. Eigenlijk is het simpel: we willen dat iedereen gelukkig is en dat op lange termijn ook blijft.”

 

Zin in meer? 

Krijg aan de hand van vijf concrete vragen een praktische insteek hoe het opvolgingsproces binnen het familiebedrijf juridisch vorm kan krijgen. Ben je niet alleen geïnteresseerd in de vaak voorkomende struikelblokken, maar ook in intermenselijke relaties? Neem dan deel aan de opleiding 'Het opvolgingsproces binnen het familiebedrijf'.

 

Olivier De KeukelaereOlivier De Keukelaere is vennoot bij advocatenkantoor Cazimir. Als family business and wealth advisor begeleidt hij families bij de uiteenlopende aspecten van de overdracht of de uitbouw van hun onderneming of vermogen. Ook helpt hij vermogende families bij de specifieke uitdagingen in het samenhouden van vermogen én familie. Hij wordt beschouwd als een van dé Family Business Advisors in ons land, publiceert in fiscale tijdschriften en is een veelgevraagde gastspreker. Hij is ook lid van het Famil Firm Institute, het meest toonaangevende instituut ter wereld voor adviseurs van familiebedrijven.

Avatar foto

Auteur

Bieke Cauwenberghs is productmanager Legal, Fiscaliteit en Accountancy bij NCOI Learning.

Lees ook

Nieuws per domein

Meest gelezen

Let's connect