Ook bedrijfsleiders kunnen strafrechtelijk vervolgd worden

Een afvalverwerkingsbedrijf dat voor het transport verkeerde codes gebruikt, fraude bij kassa’s in de horeca, adviseurs die strafrechtelijk vervolgd worden omdat ze fiscale fraude gefaciliteerd hebben, zware arbeidsongevallen … Het ondernemingsstrafrecht wordt vaak vergeten, maar is brandend actueel.

 

“Wanneer je onderneming een inbreuk pleegt op een strafbepaling, dan kan niet alleen de onderneming daarvoor vervolgd worden, maar ook en vooral de bedrijfsleider”, benadrukt advocaat Patrick Waeterinckx. “De rechtbank en vervolgingsinstanties redeneren namelijk dat het de taak is van een bedrijfsleider om ervoor te zorgen dat het bedrijf in overeenstemming is met de wet. Als er iets misgaat, dan zal men dus altijd naar het beleid kijken. Zo werd bijvoorbeeld een bestuurder vervolgd voor milieu-inbreuken omdat de raad van bestuur bewust bepaalde investeringen had uitgesteld. Hij wierp als verdediging op dat milieu zijn domein niet is en tegenstemmen weinig had uitgemaakt, maar de rechter oordeelde dat hij minstens zijn stem had moeten laten horen en dus het misdrijf had gefaciliteerd.”

 

Vorm van risicomanagement

Meester Waeterinckx stelt dat strafrechtelijke risico’s moeten worden opgenomen in het risicomanagement van het bedrijf. “Men moet ook met dat risico leren omgaan, net zoals met risico’s als brand of commerciële risico’s. Zeer grote bedrijven zijn zich daar meestal beter van bewust, zeker als er grote risico’s zijn zoals in de petrochemische sector. In tegenstelling tot 30 jaar geleden zijn daar nu nog weinig incidenten.”

“Kleinere bedrijven – de gemiddelde kmo – zijn nog onvoldoende begaan met het risico. We merken dat ze vaak niet klaar zijn met het opvolgen van nieuwe wetgeving of het opvolgen van trends in hun sector die dikwijls de voorbode zijn van toekomstige regelgeving. Aandacht voor strafrechtelijke risico’s is cruciaal omdat de gevolgen nefast zijn. Denk bijvoorbeeld aan onderzoeksmaatregelen zoals beslag en/of aanhoudingen die de werking van het bedrijf kunnen verlammen, zware financiële sancties, enz.”

 

Wanneer je onderneming een inbreuk pleegt op een strafbepaling, dan kan niet alleen de onderneming daarvoor vervolgd worden, maar ook en vooral de bedrijfsleider.

 

Actuele trends

“Veel wordt bepaald door het beleid van de minister van Justitie en de procureurs-generaal. Zij leggen bepaalde accenten, vaak ook rekening houdend met het geografische aspect. Ik denk bijvoorbeeld aan fiscale fraude met diamanten in Antwerpen en de vele transportbedrijven in de Kempen. Momenteel ligt duidelijk een focus op de strijd tegen sociale fraude, corruptie, IT-fraude en IT-gerelateerde misdrijven. Als gevolg van de technologische evoluties zullen IT-gerelateerde problemen alleen maar in belang toenemen. Het is voor criminelen immers comfortabel om in anonimiteit geld te onteigenen vanachter een pc. En wie zich onvoldoende beschermt tegen hackers – bijvoorbeeld door niet de noodzakelijke investeringen te doen – zal mogelijk ook strafrechtelijke vervolging riskeren.”

“De normering wordt ook niet meer alleen nationaal gestuurd, maar veelal ook internationaal bepaald, bijvoorbeeld op Europees niveau. Zo stopt witwassen, IT-fraude, belastingontduiking, corruptie, enz. niet aan de grens, maar heeft het een internationale dimensie. Witwaspraktijken worden dan ook internationaal gereguleerd om te vermijden dat er bijvoorbeeld gelden naar terroristische en/of criminele organisaties stromen.”

 

Diverse oplossingen

Niet elke vervolging eindigt in een uitspraak van de rechter. “Er zijn mogelijkheden om ook buiten de rechtbank tot een oplossing te komen. Er kan sprake zijn van afhandeling door de administratieve overheid – door een boete – of via het gerecht. Bij een guilty plea bekent men schuld en onderhandelt men over de straf. Bij strafbemiddeling wordt het slachtoffer vergoed en de onderneming niet veroordeeld. En tot slot is er nog de minnelijke schikking of de zogenaamde afkoopwet, waar de vervolging vervalt na de vergoeding van het slachtoffer, het terugbetalen van genoten voordelen en het betalen van een geldsom aan de Staat.”

 

Zin in meer? 

Wil je mee blijven met de recente ontwikkelingen in het ondernemingsstrafrecht? Na de Studiedag Ondernemingsstrafrecht ben je weer helemaal up-to-date.

 

Patrick Waeterinckx is advocaat-vennoot bij Waeterinckx Advocaten. Hij is gespecialiseerd in het straf- en strafprocesrecht en dan vooral in alle facetten van het ondernemingsstrafrecht. Daarnaast is hij praktijklector aan de Vrije Universiteit Brussel en academisch medewerker aan Universiteit Antwerpen. Ook fungeert hij als fraude-auditor bij het Institute of Fraud Auditors (IFA). Hij is lid van de redactie van het tijdschrift Nullum Crimen en regelmatig spreker op wetenschappelijke studiedagen.

Avatar foto

Auteur

Bieke Cauwenberghs is productmanager Legal, Fiscaliteit en Accountancy bij NCOI Learning.

Lees ook

Nieuws per domein

Meest gelezen

Let's connect