Overheidsopdrachten: rechtspraak schept duidelijkheid

Overheidsopdrachten: rechtspraak schept duidelijkheid
Hoe zitten de regels rond overheidsopdrachten in elkaar? We overlopen enkele interessante arresten.

De wettelijke regels voor overheidsopdrachten vormen een complex kluwen. De rechtspraak hierover schept enige duidelijkheid en is dan ook bijzonder relevant voor al wie met overheidsopdrachten te maken krijgt. Bart Gheysens licht enkele interessante arresten toe.

 

De Belgische wetgeving inzake overheidsopdrachten is een afgeleide van Europese regelgeving, aangevuld met eigen Belgische regels, bestaande uit de wet van 17 juni 2016, een KB Plaatsing en een KB Uitvoering. “Hoewel het bij elke herziening de bedoeling is om de regelgeving te vereenvoudigen, gebeurt eigenlijk net het omgekeerde. Temeer omdat er in regels ook telkens nieuwe politieke gedragslijnen verwerkt worden. Vroeger moest de mededinging vooral eerlijk en transparant verlopen, nu moeten productieprocessen ook duurzaam zijn bijvoorbeeld en stroken met de sociale wetgeving. Al deze bijkomende klemtonen maken de regelgeving er alleen maar ingewikkelder op, met veel grijze zones. Arresten van het Europees Hof van Justitie en de Raad van State vullen die lacunes in”, vertelt Bart Gheysens. Hij geeft drie voorbeelden uit een hele resem arresten (uit de vele tientallen arresten en uitspraken per maand) die de afgelopen tijd werden geveld.

Wel of geen verwaarloosbare post?

Voor zogenoemde verwaarloosbare posten in de aanbesteding is geen prijsverantwoording nodig. “Maar wat precies ‘verwaarloosbaar’ is, heeft de wetgever bewust niet ingevuld. Enkel op basis van de recente rechtspraak komen aanbestedende overheden en private bedrijven dus te weten wanneer er wel of niet een prijsonderzoek moeten worden gevoerd.”

 

Er worden per maand tot wel dertig arresten geveld over overheidsopdrachten. Vaak zijn ze zeer relevant voor de partijen die met deze materie bezig zijn
Bart Gheysens

Wel of geen overheidsopdracht?

Kan een overheidsinstelling zomaar beslissen dat een opdracht geen overheidsopdracht is? “Een Italiaanse overheidsinstelling gaf een bepaald ziekenhuis rechtstreeks de opdracht en subsidies om een geneesmiddel te ontwikkelen dat het daarna gratis ter beschikking moest stellen. Concurrenten vonden dat de wetgeving overheidsopdrachten niet was gerespecteerd. Het Hof van Justitie oordeelde dat het weliswaar ging om de bescherming van de volksgezondheid, maar dat het hoe dan ook een overheidsopdracht bleef. Dit is een relevante case voor onze overheden wanneer zij bepaalde subsidies gaan toekennen”, zegt Bart Gheysens.

Is de minimaal te bereiken score rechtsgeldig?

“Als bij een overheidsopdracht prijs en kwaliteit de belangrijkste gunningscriteria zijn, wordt in de praktijk al sinds jaar en dag het principe van de minimaal te bereiken score toegepast om te vermijden dat de opdracht wordt gegund aan partijen die veruit de beste (of laagste) prijs, maar ook minimale kwaliteit leveren. Dit principe staat echter nergens in de wetgeving vermeld en het was dan ook lang onzeker of het wel wettelijk was. In september 2018 heeft het Hof van Justitie echter geoordeeld dat het zeker niet in strijd is met de wet. Verwacht wordt dat deze gedragslijn in de toekomst zal worden aangehouden.”

Hoe evolueert het verder?

Bart Gheysens verwacht dat de Europese regelgeving rond overheidsopdrachten in de toekomst nog complexer zal worden en bijkomende doelstellingen zal omvatten. “Het resultaat van de huidige gedragslijnen wordt gemonitord en bijgestuurd waar nodig. Dat gebeurde in het verleden al met de sancties bij betaalachterstand, die werden opgetrokken en uitgebreid toen bleek dat ze niet het verhoopte effect hadden. Een ander aspect waar we mogelijk nieuwe maatregelen mogen verwachten, is de opdeling van overheidsopdrachten in kleinere percelen. Het was de bedoeling van Europa om meer kleine en middelgrote bedrijven te kunnen laten deelnemen aan overheidsopdrachten. Of dit voldoende lukt, wordt nu gemonitord.”

Zelfs voor mensen die de regelgeving inzake overheidsopdrachten voldoende kennen, is het volgens Bart Gheysens aangewezen ook de relevante rechtspraak goed op te volgen en na te gaan hoe de wetgeving in de praktijk wordt toegepast.”

Zin in meer?

Wil je een update van de actualia in overheidsopdrachten met een grondig overzicht van de recente rechtspraak ? Schrijf je dan nu in. Bart Gheysens geeft tijdens een webinar een overzicht van de relevante rechtspraak (webinar)? De opleiding Overheidsopdrachten van a tot z bied je een globaal overzicht van de materie.

Biografie

Bart Gheysens is jurist Overheidsopdrachten aan het departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) van de Vlaamse Overheid.

Avatar foto

Auteur

Bieke Cauwenberghs is productmanager Legal, Fiscaliteit en Accountancy bij NCOI Learning.

Lees ook

Nieuws per domein

Meest gelezen

Let's connect