Het fenomeen van ’grensoverschrijdende tewerkstelling’ is in de afgelopen decennia sterk geëvolueerd. Het komt steeds vaker voor én is exotischer geworden. Daarnaast duiken er ook nieuwe vormen van tewerkstelling en arbeidspatronen op. Bovendien staat er ons een wijzigend wetgevend kader te wachten namelijk een aanpassing aan de EU-verordening 883/2004,een naderende Brexit en recente jurisprudentie. In dergelijke spannende tijden is een grondige kennis van de wetgeving en de administratieve praktijken meer dan ooit vereist voor iedereen die te maken krijgt met dit fenomeen (HR- verantwoordelijken, advocaten en consultants, sociale secretariaten, vakbonden, magistraten,…). De Directie Internationale Betrekkingen van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid bevindt zich in het centrum van al deze ontwikkelingen en staat in voor de behandeling van de dossiers. Annelies Borghgraef leidt je doorheen de nieuwste ontwikkelingen en interpretaties van de RSZ.
Steeds meer en steeds exotischere tewerkstelling
In een wereld van toenemende globalisering en internationale expansie gaan werknemers voor een kortere of langere periode in het buitenland werken. Werknemers uit het buitenland worden tijdelijk uitgezonden naar België, of komen hier in dienst van Belgische werkgevers.
De Europese basisregels van het vrij verkeer van werknemers en diensten hebben de tijdelijke of definitieve arbeidsmigratie sterk doen toenemen. Ook vanuit een aantal verder gelegen landen zoals de USA, Japan en Indië sturen werkgevers regelmatig werknemers naar België.
Maar ook Belgische werkgevers zenden steeds vaker hun werknemers naar het buitenland uit. In 2007 werden 63.000 dossiers van Belgische werkgevers behandeld, in 2017 waren dat er al 135.000.
We stellen vast dat niet alleen het aantal dossier toeneemt, maar eveneens de complexiteit ervan en regelmatig gaat het om wel erg exotische tewerkstellingsvormen. Een recent voorbeeld: een Belgische onderdaan is getrouwd met een Italiaanse dame en ze bezitten een eigendom in België en in Italië. Deze persoon heeft een arbeidsovereenkomst met een Chinese werkgever die hem een appartement ter beschikking stelt in China voor zijn werkzaamheden op het Chinese grondgebied. Tijdens zijn Europese activiteiten (in dienst van een andere vennootschap van dezelfde groep) woont hij samen met zijn vrouw ofwel in hun Belgische woning, ofwel in hun Italiaanse woning, naargelang de plaats waar hij op dat moment werkt. Om het finaal af te ronden heeft hij ook een mandaat in een Zwitserse en UK vennootschap.
“De directie Internationale Betrekkingen wordt steeds vaker geconfronteerd met dergelijke complexe situaties, waarbij het niet evident is om aan de hand van het bestaande wetgevende kader te bepalen welk land bevoegd is inzake sociale zekerheid en aan welk stelsel de persoon in kwestie onderworpen is”, zegt Annelies Borghgraef.
Grensoverschrijdende tewerkstelling is een complexe materie met zware sancties. Dit vereist dan ook een professionele aanpak en zorgvuldige voorbereiding
Nieuwe arbeidspatronen en tewerkstellingsvormen
Maar ook de tewerkstelling dichter bij huis levert bijkomende uitdagingen op. ”De nieuwe tewerkstellingsvormen die gecreëerd werden door de overheid (studentenjobs, flexijobs,…) en nieuwe arbeidspatronen moeten in het kader van de bestaande Europese en internationale wetgeving een plaats vinden.”
Annelies Borghgraef noemt het voorbeeld van de flexijobs, een typisch Belgisch fenomeen. “Neem nu opnieuw de Belg die in ons land woont, maar net over de grens met Nederland werkt voor een Nederlandse werkgever, een klassieke grensarbeider. Als die persoon in het weekend wat bijverdient in een Belgische horecazaak, zou je er kunnen vanuit gaan dat hij het voordelige socialezekerheidsregime voor flexijobbers geniet. Maar omdat zijn flexijob zo’n beperkt aandeel uitmaakt van zijn totale arbeidstijd, zal hij in de praktijk wellicht exclusief onderworpen zijn aan het Nederlandse socialezekerheidsstelsel, waar het statuut en het bijhorende voordelige regime niet bestaan. Dat kan een stevige streep door de rekening zijn van de flexijobber én de Belgische horecazaak. Ook voor personen die activiteiten als vrijwilliger over de grenzen heen willen uitoefenen, is het oppassen geblazen!”
Brexit en aangepaste verordening
Vorig jaar werd de nieuwe Detacheringsrichtlijn een feit en wellicht wordt dit jaar de update van de Europese socialezekerheidsverordeningen afgerond. Europees commissaris voor Werk en Sociale Zaken Marianne Thijssen heeft deze beide wetgevende initiatieven onder de titel ‘Labour Mobility Package’ geïnitieerd. De directie Internationale Betrekkingen is nauw betrokken bij dit traject en volgt dit van nabij op. Ook de Brexit zit eraan te komen, die – ongeacht het scenario – een grote impact zal hebben voor de grensoverschrijdende tewerkstelling met het Verenigd Koninkrijk. “Momenteel bereiden we ons voor op verschillende scenario’s en trachten we zo goed mogelijk in te schatten wat de consequenties ervan zullen zijn.”
Zin in meer?
Tijdens deze studiedag krijg je unieke insiderinformatie en heel veel praktische tips & tricks die je toelaten een grensoverschrijdende tewerkstellingssituatie correct aan te pakken.
Biografie
Annelies Borghgraef is van opleiding arbeidssociologe en is reeds 9 jaar actief in het socialezekerheidsdomein. Momenteel is zij werkzaam bij de Directie Internationale Betrekkingen van de RSZ waar zij het team dossierbehandelaars aanstuurt. Tevens staat zij ook in voor het beheer van de specifieke ICT-toepassingen van de directie en geeft ze advies en voorlichting op maat.
