Hoe komt het dat stress en onveiligheid een overwicht geven aan ons overlevingsbrein? Hoe komt het dat onze pre-frontale cortex overbelast is met overleving in plaats van met creatieve intelligentie? Twee achterhaalde culturele vooronderstellingen liggen aan de basis.
We zitten vandaag collectief met een aantal verouderde en achterhaalde culturele vooronderstellingen opgescheept die aan de basis liggen van de maatschappelijke en economische crises waarin we verzeild zijn geraakt.
De eerste vooronderstelling is die van gescheidenheid. Het idee dat er een duidelijke scheidslijn zou bestaan tussen onze innerlijke wereld en de realiteit buiten ons. Dat idee van gescheidenheid zet ons als het ware buiten de schepping en creëert een gevoel van onveiligheid dat diep in onze cultuur verankerd is.
Volgens Joseph C. Pearce (auteur van de ‘Magical Child’) heeft deze culturele conditionering een verwoestend effect op de ontwikkeling van onze biologische intelligentiecentra, namelijk het brein en het hart. De natuur heeft een biologisch plan voor de opbouw van menselijke intelligentie. Als dat plan gevolgd wordt zien we de werkelijke natuur van de mens is. Die is empathisch, altruïstisch, liefdevol, vredelievend en bovenal zeer intelligent.
Onveiligheid creëert stress en stress stimuleert ons overlevingsinstinct. Die overlevingsimpulsen produceren op hun beurt een cascade aan stresshormonen en maken meer neurale verbindingen aan in het overlevingsbrein. De sterke toename van deze neurale verbindingen geven het overlevingsbrein het overwicht. Bovendien dwingen ze onze hogere creatieve intelligentie, die zich manifesteert in de pre-frontale cortex, om zich bij voorrang bezig te houden met fysieke, emotionele en mentale overleving.
Dit manifesteert zich in gedachten en activiteiten als zich zorgen maken, willen controleren en voorspellen, zoeken naar routine, manipuleren, polariseren in wij-zij-tegenstellingen, enzovoort. Op maatschappelijk vlak vertaalt dit zich ondermeer in macht, hiërarchische structuren, ontwikkeling van schadelijke technologie en roofzuchtige financiële systemen, onderwerping van de natuur, en oorlog.
De tweede vooronderstelling die voortvloeit uit de eerste is het Darwinistisch idee van het “recht van de sterkste”. Deze vooronderstelling werd in de 19e eeuw handig gekaapt door het opkomende industrieel kapitalisme en gaf het de gelegenheid een roofzuchtig systeem uit te bouwen alsof het een natuurlijk verschijnsel zou zijn.
Als het recht van de sterkste daadwerkelijk natuurlijk zou zijn en een uitvloeisel van onze natuurlijke staat als mens, dan zou dit perfect moeten passen binnen de bestaande ecosystemen van de aarde. Dan zou er niets aan de hand moeten zijn. Het tegendeel blijkt. De crises stapelen zich op.
In zijn latere leven heeft Darwin boeken geschreven, waaronder ‘The Descent of Man’, waarin hij aantoont dat het principe van het recht van de sterkste veel minder prominent was dan hij eerst vermoedde. Samenwerking en coöperatie, zorg en altruïsme bleken in de overleving van de mens veel belangrijker dan het recht van de sterkste. Uit veel recenter onderzoek blijkt nu zelfs dat competitie, ontwikkeling tegenhoudt en intelligentie onderdrukt.
De continue druk van onderlinge competitie, die voortvloeit uit ons chronisch gevoel van onveiligheid, snijdt ons af van onze menselijke natuur die we terugvinden in de verbinding met ons hart.
Onze maatschappelijke culturele problemen zijn terug te voeren op een foutieve ontwikkeling van de hersenen en een slecht ontwikkelde neurologische verbinding met het hart.
De laatste jaren raakt steeds meer bekend over de neuroplasticiteit van de hersenen, en over de invloed van onze emoties en gedachten op onze lichaamscellen. Het hart blijkt een centrale rol te spelen in de regulering van onze emoties en, het tot rust brengen van het overlevingsbrein. Op deze manier wordt de pre-frontale cortex, de zetel van ons creatief bewustzijn, ontlast. Ons hart helpt ons weer toegang te krijgen tot wie we van nature zijn, te functioneren vanuit onze persoonlijke kracht en van daar uit de verbinding met anderen te herstellen.
Aan te raden lectuur:
– The Biology Transcendence, The Death of Religion and Rebirth of Spirit (Joseph Chilton Pearce)
– The Heartmath Solution (Doc Childre)
