De AI Act: wat betekent dit voor jouw bedrijf?
Artificiële intelligentie is alomtegenwoordig in bedrijven. Maar vanaf 2025 gelden er nieuwe spelregels.
De EU AI Act is de allereerste wetskader voor artificiële intelligentie (AI), opgesteld door de Europese Unie. Doel? Zorgen dat AI veilig, transparant en verantwoord wordt ingezet, met respect voor fundamentele rechten. De wet werd al goedgekeurd op 1 augustus 2024 en wordt stapsgewijs uitgerold tot 2027.
Belangrijkste deadlines
- 2 februari 2025: AI-geletterdheid verplicht voor alle medewerkers
- 2 augustus 2025: boetekader volledig van kracht
- 2027: volledige implementatie AI Act
Waarom is de AI Act nodig?
AI biedt gigantisch veel kansen, maar roept ook praktische vragen op waar veel bedrijven mee worstelen:
- Wie is verantwoordelijk als een AI-systeem fouten maakt?
- Wat met auteursrechten als AI een verhaal laat schrijven in de stijl van een bekende schrijver?
- Hoe voorkom je dat historische vooroordelen uit data gewoon worden overgenomen?
Om dat soort risico’s te beperken, wil Europa met de AI Act innovatie stimuleren én tegelijk burgers en bedrijven beschermen.
Het risicomodel: van verboden tot vrij
De AI Act deelt AI-toepassingen op in vier risiconiveaus. Hoe hoger het risico, hoe strenger de regels:
❌ 1. Onaanvaardbaar risico – volledig verboden
AI-toepassingen die tegen de fundamentele rechten van burgers ingaan, zoals:
- Manipulatie van menselijk gedrag
- Sociale scoring door overheden: burgers belonen of straffen met punten op basis van gedrag
- Inschatting of iemand een misdaad zal begaan of niet (door politiediensten)
Regel: volledig verboden in de EU.
⚠️ 2. Hoog risico – strenge eisen
Voorbeelden:
- AI laten beoordelen of een persoon in aanmerking komt voor een opleiding, beroep, lening of subsidie
- AI-gestuurde kritieke infrastructuur (treinen of elektriciteit)
- AI-gebruik in politie-onderzoek, migratie-, asiel- of grenscontrolebeheer
- Gebruik van biomedische gegevens
Verplichtingen:
- Strikte controles en testing op betrouwbaarheid, transparantie en non-discriminatie
- Menselijke supervisie verplicht
- De menselijke toezichthouder moet voldoende AI-geletterd zijn
- Mogelijkheid om het systeem ten allen tijde te overrulen
- Transparante interface die elke stap uitlegt
🟡 3. Beperkt risico – transparantie vereist
Voorbeelden:
- Toegankelijkheidstools: schermlezers
- Vertaalapps voor slechthorenden
- Slimme verkeers- of navigatiesystemen
- AI-gestuurde vertalers en leertools over talen of programmeren
Regel: duidelijk maken dat AI gebruikt wordt, bijvoorbeeld door te vermelden dat je met een AI-chatbot spreekt. Gebruikers moeten weten dat ze met AI interacteren.
✅ 4. Laag risico – geen extra AI-regels
Voorbeelden:
- Spamfilters
- AI-gegenereerde verhalen voor videogames
- AI-systemen die groenten en fruit sorteren
Regel: geen extra AI-regels, maar andere wetgeving (zoals GDPR) blijft gelden.
Boetes: tot 35 miljoen euro
Overtredingen van de regels van de AI Act worden bestraft. Boetes kunnen oplopen tot 35 miljoen euro of 7 % van je wereldwijde omzet.
AI-geletterdheid wordt verplicht: wat betekent dit concreet?
Sinds 2 februari 2025 verplicht Artikel 4 van de EU AI Act tot “AI literacy”. Aanbieders en gebruikers van AI-systemen moeten de nodige maatregelen nemen zodat hun personeel en andere betrokkenen een voldoende niveau van AI-geletterdheid hebben.
Dit betekent dat zij de verantwoordelijkheid dragen om voldoende kennis en vaardigheden mee te geven over AI aan professionals die met AI-systemen werken of ze gebruiken.
AI-geletterdheid is essentieel voor iedereen die kritisch en effectief met AI-systemen wil werken.
Wat moet je nu doen?
De AI Act werkt naast bestaande wetgeving (zoals GDPR) en vervangt geen andere bestaande regelgeving. Elke partij bij een AI-product heeft verschillende verplichtingen, die bepaald worden aan de hand van het risico.
Praktische stappen:
- Inventariseer alle AI-systemen in je organisatie
- Bepaal het risiconiveau van elke toepassing
- Zorg voor AI-geletterdheid van je medewerkers
- Implementeer transparantie-eisen waar nodig
- Stel menselijke supervisie in voor hoog-risico systemen
Hulp nodig bij AI-geletterdheid?
Het navigeren door de AI Act kan complex zijn. Wil je hulp bij het opstellen van een AI-beleid, het trainen van je team of het beoordelen van je AI-systemen?
Ontdek onze AI-opleidingen en krijg je team klaar voor de toekomst: AI-opleidingen bij NCOI Learning
Relevante opleidingen
Microsoft Copilot training: verhoog je dagelijkse efficiëntie en productiviteit
Bekijk de opleiding "Microsoft Copilot training: verhoog je dagelijkse efficiëntie en productiviteit"Aan de slag met generatieve AI tools
Bekijk de opleiding "Aan de slag met generatieve AI tools"
