Het nieuwe samenwerken tijdens corona

Organisaties die zich gedurende jaren hebben verzet tegen het invoeren van thuiswerk om tal van terechte en minder terechte redenen, werden door het coronavirus gedwongen om drastische maatregelen te nemen. De realiteit van vandaag toont aan dat werknemers helemaal niet zo hulpeloos en onbetrouwbaar zijn als gevreesd. De mens is net een zeer creatief en vindingrijk wezen, dat op zoek gaat naar oplossingen wanneer de nood het hoogst is. We zijn op ons best wanneer we geconfronteerd worden met een zware crisis. Denk maar aan de sterke technologische vooruitgang tijdens de wereldoorlogen van de vorige eeuw.

De verandering van kenniswerk

De meeste hedendaagse organisaties zitten nog steeds vast in het functionele en hiërarchische denken van het begin van de vorige eeuw. Het zogenaamde ‘scientific management’ heeft ons aangepraat dat we als leidinggevende steeds moeten observeren, meten en controleren om succes te garanderen. Enkel zo kan een werkproces geoptimaliseerd worden. Het is deze redenering die geleid heeft tot de grote landschapskantoren waarin medewerkers als robots dossiers opvolgen en verwerken. Gelukkig is dit denkbeeld stilaan achterhaald en dit wordt door de huidige crisis bevestigd.

Het kenniswerk is aan het veranderen. Dankzij de digitalisering en de automatisering van onze processen kunnen we repetitieve taken overlaten aan artificiële intelligentie en algoritmes. Wat overblijft is uitdagend kenniswerk waarbij de medewerker creatief is en nieuwe oplossingen bedenkt. Dit werk vraagt een andere context waarin teamleden veel meer keuzevrijheid hebben en zelf kunnen bepalen hoe en wanneer ze een opdracht of project tot een goed einde zullen brengen.

Thuiswerk: een vloek of een zegen?

Thuiswerk is ideaal om concentratiewerk te verrichten of dossiers te verwerken. Via de zogenaamde virtuele werkplek kunnen we in contact blijven met onze collega’s, kennis uitwisselen en samen aan projecten werken. Uiteraard blijft persoonlijke interactie belangrijk. Studies tonen aan dat intermenselijke relaties essentieel zijn voor zowel het welbevinden van de medewerkers, het teamgevoel als de kennisuitwisseling. Anderzijds leiden de rust en structuur van het thuiswerk vaak tot een hogere productiviteit. We werden gedwongen om deze principes in de praktijk te testen. En kijk, het werkt!

Uiteraard moeten we ervoor zorgen dat collega’s niet van elkaar vervreemden en vereenzamen. Het gesprekje aan de koffiemachine valt weg maar daar zijn oplossingen voor te vinden. We kunnen elke vrijdag een virtuele happy hour organiseren, losgaan op de chat, leuke filmpjes en foto’s delen, een bedrijfsquiz organiseren… Teams gaan koortsachtig op zoek naar manieren om de samenhorigheid te bewaren en het gevoel te behouden dat we ‘samen werken’.

Leidinggeven: van controle naar vertrouwen

Het afgelopen jaar is er iets fundamenteels veranderd in de werking van vele Belgische organisaties. Sommigen hadden het al begrepen en hadden het hele ‘command & control’-gedoe al lang afgezworen. Anderen zien nu in dat we plots in de toekomst zijn gearriveerd en dat een nieuwe manier van werken ook een aangepaste leiderschapsstijl vraagt. De collega’s zitten niet meer braafjes op werk te wachten aan hun grijze bureautje. Ze moeten nu zelf hun verantwoordelijkheid nemen. Deze situatie vraagt geen manager die alles voorkauwt en voorschrijft maar een coach die in gesprek gaat, luistert en motiveert. De coronacrisis dwingt ons om ook hier actie te nemen en onze leidinggevenden te begeleiden. De organisatie moet de omstandigheden creëren waarin leidinggevenden hun resultaten kunnen behalen, terwijl ze vertrouwen geven en teams op afstand laten samenwerken.