Wat moet er met mijn vermogen gebeuren wanneer ik zelf niet langer in staat ben het te beheren? Dankzij de herziening van de wet rond de zorgvolmacht gaan steeds meer mensen over die belangrijke vraag nadenken. “Een goede zaak”, zegt advocate Ariadne Van den Broeck.
Met de zorgvolmacht verleen je een mandaat aan de persoon of personen van jouw keuze. Je geeft ze de opdracht beslissingen te nemen voor jou wanneer jij wilsonbekwaam zou worden door bijvoorbeeld dementie, coma enz. “In de zorgvolmacht leg je daarnaast ook vast welke bevoegdheden de lasthebber krijgt”, licht Ariadne Van den Broeck toe. “Vermogensbestanddelen verkopen, rekeningen en facturen betalen – en dus toegang krijgen tot de online bankaccount – je vertegenwoordigen in rechte, schenkingen doen … Je moet ook aangeven of elke lasthebber dat apart kan doen of enkel gezamenlijk. Best specifieer je ook meteen wanneer de zorgvolmacht ingaat, door bijvoorbeeld te vereisen dat twee artsen je wilsonbekwaamheid hebben vastgesteld. Dat laatste is trouwens aan te raden, want door derden – zeker door banken – wordt vaak een bewijs gevraagd dat de lasthebber optreedt omwille van wilsonbekwaamheid van de lastgever.”
De facto naar notaris
In de wet staat geen specifieke vormvereiste voor de zorgvolmacht. “In principe kan die zowel bij de notaris als onderhands worden opgesteld. Maar hoe ruimer je gaat – denk aan de verkoop van onroerend goed of schenkingen – hoe meer een notaris noodzakelijk wordt. De facto gaat men voor een zorgvolmacht dus naar de notaris. Het is overigens ook verplicht de zorgvolmacht te laten registreren.”
Ook persoonsrechtelijke handelingen
De wet van 21 december 2018 bracht een aantal nieuwigheden met zich mee. Ariadne Van den Broeck verduidelijkt: “De buitengerechtelijke bescherming had vroeger enkel betrekking op goederen, op het vermogen dus. Persoonsrechtelijke handelingen vielen hier niet onder. Moet ik naar een rusthuis of serviceflat? Wie neemt mijn medische beslissingen? Wie oefent mijn patiëntenrechten uit? Dat kon wel vastgelegd worden in een zorgvolmacht op grond van het gemene recht en specifieke wetgeving, maar dat werd niet vaak gedaan. Nu zijn ook die persoonsrechtelijke aspecten expliciet opgenomen in de wetgeving over de zorgvolmacht. Het is een logische wijziging van de wet, die meteen ook zorgt voor meer bewustzijn.”
“Het instrument is in Vlaanderen heel populair, notarissen zijn er dagelijks mee bezig. Terecht ook, want de zorgvolmacht is het sluitstuk van de vermogensplanning. Pas als je dat hebt, is je vermogensplanning compleet.” Ariadne Van den Broeck
Tendens
Sinds 2014 werden er al meer dan 100.000 zorgvolmachten geregistreerd. “Het instrument is in Vlaanderen heel populair, notarissen zijn er dagelijks mee bezig. Terecht ook, want de zorgvolmacht is het sluitstuk van de vermogensplanning. Pas als je dat hebt, is je vermogensplanning compleet. Je kan je vermogen immers wel organiseren en plannen naar de toekomst toe, maar dan ga je uit van de samenstelling op dat moment. Je weet niet hoe je vermogen verder zal evolueren, terwijl planning en beheer ook dan noodzakelijk zullen zijn. Dat wil helaas ook zeggen dat, wanneer je geen zorgvolmacht hebt en wilsonbekwaam wordt, je vermogensbeheer via een rechterlijk bewind zal moeten verlopen. Het is dus een heel goede zaak dat hier op voorhand meer over wordt nagedacht.”
Andere nieuwigheden
Ariadne Van den Broeck geeft nog een paar andere nieuwigheden aan: “Er is een nuance rond de automatische beëindiging bij wilsonbekwaamheid van een niet-geregistreerde zorgvolmacht. In de statuten van een maatschap mag men bepalen dat de zaakvoerder een mandaat krijgt dat blijft gelden als een van de vennoten wilsonbekwaam wordt, ook als er geen registratie is gebeurd. Er zijn ook een aantal verduidelijkingen die eigenlijk in de praktijk al werden toegepast. Zo is ook de registratie van de beëindiging van een zorgvolmacht verplicht. De lasthebber moet de vrederechter op de hoogte brengen bij het stopzetten van zijn mandaat. Vroeger moest hij ook de reden daarvoor opgeven, maar dat werd nu geschrapt. Tot slot moet de lasthebber minstens één keer per jaar in gesprek gaan met de lastgever om uitleg te geven en te proberen zijn wensen te achterhalen. Uiteraard zo veel mogelijk in verhouding tot het begripsvermogen van de lastgever. Vroeger stond in de wet dat dat op regelmatige tijdstippen moest gebeuren, maar dat werd te vaag bevonden en nu dus geconcretiseerd.”
Zin in meer?
Wil je alles te weten komen over de zorgvolmacht? Schrijf je dan in voor het webinar ‘Zorgvolmacht als sluitstuk van vermogensplanning‘ dat plaatsvindt op 28 april 2020.
Biografie
Ariadne Van den Broeck is als advocaat verbonden aan het advocatenkantoor DELBOO. Ze is doctor in de rechten en gespecialiseerd in het familiaal vermogensrecht. Ariadne werkte gedurende zes jaar aan het Rector Roger Dillemans Instituut Familiaal Vermogensrecht van de KU Leuven als onderzoeker bij het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek. Ze is auteur van verschillende bijdragen over de zorgvolmacht, waaronder het boek Vermogensbescherming van kwetsbare meerderjarigen via lastgeving.
